Piłkarska Klasa A. Dla jednych miejsce wytęsknione, dla innych minimum przyzwoitości, a jeszcze dla innych rysa na honorze. Ta, jaką znamy w obecnym kształcie (mniej - więcej), zaczęła funkcjonować wraz ze startem sezonu 1976/77...
...a więc nieco ponad rok po tym jak w Polsce zaczął obowiązywać dwustopniowy podział administracyjny. Pośród 49. województw, które owa reforma powołała do życia, można było odszukać województwa bydgoskie, toruńskie i włocławskie, czyli - mówiąc w wielkim skrócie - "kawałki" dotychczasowego "dużego" województwa bydgoskiego. Na takie kawałki trzeba też było poszatkować dotychczasowe ligi i klasy.
Ligowa drabinka w sezonie 1976/77 wyglądała następująco: I Liga, II Liga (dwie grupy), III Liga (osiem grup) oraz - patrząc na województwo bydgoskie - Klasa Wojewódzka A (późniejsza "Okręgówka") i Klasa Wojewódzka B, czyli obecna Klasa A (tej nazwy zaczęto używać na przełomie lat 70. i 80.). Pierwotnie w ostatniej z wymienionych lig (będę ja nazywał Klasą A) miało rywalizować 14 drużyn. Po jakimś czasie podjęto jednak decyzję o dokoptowaniu kilku czołowych drużyn Klasy B i ostatecznie Klasa A wystartowała licząc 28 zespołów (w tym 12 beniaminków). Oczywiście zespoły podzielono na dwie grupy.
Taki stan rzeczy trwał przez trzy sezony. W sezonie 1979/80 i w sześciu kolejnych w Klasie A grało 36 zespołów podzielonych na trzy grupy. Kolejna reorganizacja nadeszła wraz z sezonem 1986/87. Przywrócono wówczas rywalizację w dwóch grupach. Najliczniejszą Klasę A władze Związku zafundowały piłkarzom i kibicom w sezonach 1989/90 (4 grupy - 48 zespołów) i 1990/91 (4 - 42). Później - w latach 1991-1998 - Klasa A grała w trzech grupach, aż w końcu (od sezonu 1998/99) wróciła do rywalizacji dwugrupowej.
1 stycznia 1999 r. w Polsce zaczął obowiązywać nowy... podział administracyjny, w którym to m. in. trzy dotychczasowe województwa (bydgoskie, toruński i włocławskie) - mówiąc w wielkim skrócie - utworzyły województwo kujawsko-pomorskie. I znów trzeba było trochę pomieszać w liga i klasach. Reorganizacja nie dotknęła Klasy A tak bardzo jak ta sprzed prawie ćwierćwiecza; do innego województwa przeniosła się Olimpia Niewolno oraz grający w grupie I Borowiak Czersk (awansował do pomorskiej V Ligi). Dużo więcej zmian zaszło w wyższych ligach. Ów nowy podział administracyjny przełożył się na rozgrywki ligowe w sezonie 2000/01 i stąd też tę datę (2000) uznałem za graniczną przy tworzeniu tabel - nieco szumnie nazwanych - wszech czasów.
W piłkarskiej Klasie A województwa bydgoskiego w latach 1976-2000 rozegrano 9562 mecze. No, tych spotkań było trochę więcej, ale część, wobec wycofania się zespołów z rywalizacji, anulowano. Strzelono w nich (licząc również walkowery) około 37270 goli. Właśnie, około... Tu zaczynają się schody. Niestety, nie wszystkie wliczane do podsumowania tabele były zweryfikowane. Czasem zresztą nawet te zweryfikowane, zamieszczone gdzieś w prasie, z matematycznego punktu widzenia miały uchybienia. Stąd też różnice w ogólnym bilansie bramkowym (+23 na korzyść goli zdobytych), jak i w stosunku meczów do punktów (brakuje 11 punktów). A zebranie wszystkich wyników? Niemożliwe, choć wolałbym być w błędzie. Nawiasem dodam, szczególnie trudne do wyszperania są sezony z przełomu lat 70. i 80. Ale może zna ktoś jakiegoś "zbieracza" z tamtych lat? Pomimo powyższych narzekań postanowiłem zamieścić tabelę kierując się powiedzeniem, że lepszy rydz niż nic.
Przez bydgoską Klasę A w latach 1976-2000 przewinęło się dobrze ponad sto drużyn. Kilka z nich w międzyczasie zmieniało szyldy i siedziby. Co do niektórych nikt nie powinien mieć wątpliwości: Błękitni Polanowice = Fregata Polanowice, Gryf Sępólno Krajeński = Krajna Sępólno Krajeńskie, LZS Wierzchosławice = Czarni Wierzchosławice, Noteć Mątwy = Noteć Inowrocław, Promocja Osielsko/Żołędowo = GLKS Osielsko/Żołędowo, Spójnia Ciele = Spójnia Białe Błota, Start Trzemeszno = Zjednoczeni Trzemeszno, Stomil Łabiszyn = Noteć Łabiszyn, Victoria Buszkowo = Victoria Mąkowarsko (a jeszcze później jako Victoria Koronowo, ale pod tą nazwą w omawianym czasie nie grała w Klasie A), Zagłębie Bielawy = Zagłębie Piechcin.
Start Pruszcz (Pomorski) założony 1957 r. i Sokół Łowin to też jedna i ta sama drużyna. Nazwa Sokół Łowin funkcjonowała w latach 1982-88, a największym sukcesem "tymczasowego" Sokoła był awans do 1/32 Pucharu Polski szczebla centralnego w sezonie 1985/86.
Historia Czarnych Dobiesławice rozpościera się pomiędzy Dobiesławicami, Ściborzem, Wierzchosławicami a Rojewem. I właśnie pod szyldem GLKS Rojewo żegnali się byli Czarni w 1982 r. z Klasą A.
W sezonie 1993/94 w Klasie A (gr. III) występował zespół Gopło/Zjednoczeni II Kruszwica/Szarlej. Taki twór powstał po połączeniu Gopła Kruszwica i Zjednoczonych Szarlej. Pierwsza drużyna walczyła w Kruszwicy o III Ligę (nieskutecznie), a rezerwy pogrywały w Szarleju w Klasie A. Punkty zdobyte przez rezerwy Gopła/Zjednoczonych doliczyłem do bilansu Zjednoczonych Szarlej.
MTS Chojnice - taka nazwa funkcjonowała tylko jeden sezon (1993/94). Wcześniej (jeszcze w Klasie B) zespół z Chojnic rozgrywał mecze pod szyldem OSiR, a później (od sezonu 1994/95) stał się rezerwową drużyną Chojniczanki.
I jeszcze jedno. W tabeli wszech czasów oddzieliłem - nie wiem czy słusznie - dorobki Huraganu Golejewo i Gopła Kościeszki. Przypomnę, w 1992 r. Huragan - po wywalczeniu awansu do Klasy A - przeniósł się do Kościeszek i został przechrzczony na Gopło.
TABELA WSZECH CZASÓW KLASY A (1976-2000)
(w kolejnych kolumnach: ilość sezonów spędzonych na boiskach Klasy A w sumowanym czasie, ilość meczów, ilość punktów /punktacja wg starych zasad: dwa punkty za zwycięstwo, jeden za remis/ i bilans bramkowy)
1. Unia Gniewkowo 21 492 609 1162-761
2. Borowiak Czersk 21 492 554 1008-845
3. Wisła Nowe 20 450 551 1091-704
4. Dąb Barcin 24 560 538 1026-1076
5. Gwiazda Bydgoszcz 15 354 435 838-564
6. Zjednoczeni Szarlej 17 400 422 774-731
7. Pogoń Mogilno 14 312 406 781-476
8. Sparta Janowiec Wlkp. 16 382 401 820-790
9. Piast Złotniki Kujawskie 18 422 401 797-827
10. Noteć Gębice 18 418 392 873-966
11. Kujawianka Strzelno 12 284 383 620-299
12. Szubinianka Szubin 11 262 375 722-311
13. Fregata Polanowice 18 414 374 845-1005
14. Chojniczanka II Chojnice 14 328 366 701-493
15. Goplania II Inowrocław 16 360 362 696-596
16. Unia Solec Kujawski 13 310 345 714-600
17. Tucholanka Tuchola 12 278 341 549-375
18. Zjednoczeni Trzemeszno 13 292 338 689-510
19. Tarpan Mrocza 11 270 337 592-415
20. Czarni Wierzchosławice 14 324 335 597-585
21. Czarni Sośno/Rogalin 14 320 332 534-493
22. Kujawy Markowice 13 304 328 619-547
23. Pomorzanin Serock 11 250 326 540-296
24. Start Pruszcz Pomorski 15 338 323 571-583
25. Gopło Kruszwica 11 256 321 593-417
26. Czarni Nakło 11 250 312 531-307
27. Zagłębie Piechcin 10 232 311 553-306
28. Wda II Świecie 12 266 291 586-407
29. Krajna Sępólno Kraj. 12 282 280 575-544
30. Huragan Dąbrówka 11 254 273 590-505
31. Noteć Łabiszyn 14 324 270 544-722
32. Sparta Przysiersk 11 248 262 515-455
33. Grom Więcbork 10 222 253 506-438
34. Gryf Sicienko 11 266 239 458-539
35. Victoria Mąkowarsko 11 252 237 469-479
36. Żywia Wieszczyce 10 238 235 463-453
37. Pałuczanka Żnin 9 198 230 408-338
38. Orzeł Kcynia 12 292 221 500-756
39. Spójnia Białe Błota 9 218 217 373-401
40. Polonia II Bydgoszcz 9 198 216 381-328
41. Tęcza Brusy 10 232 215 408-490
42. Kamionka Kamień Kraj. 12 282 206 419-660
43. Kolejarz Chojnice 6 138 204 406-157
44. Gwiazda Bukowiec 9 202 191 379-396
45. Tor Laskowice 9 214 191 417-565
46. Wisła Gruczno 9 200 171 348-469
47. Victoria Kołaczkowo 10 224 170 341-505
48. Chemik II Bydgoszcz 8 180 161 290-331
49. Noteć Inowrocław 5 122 154 251-161
50. Polonia Bydgoszcz 4 98 151 267-107
51. Unia II Janikowo 6 146 151 281-269
52. BKS Bydgoszcz 6 146 150 260-234
53. Polonia Potulice 9 202 150 257-438
54. Pogoń Lisi Ogon 8 192 140 275-467
55. Gopło Kościeszki 6 142 132 262-288
56. Strażak Przechowo 6 144 120 225-299
57. GLKS Osielsko/Żołędowo 6 138 119 251-306
58. Czarni Dobiesławice 6 138 118 299-354
59. Myśliwiec Gostycyn 8 184 117 319-501
60. Cukrownik Tuczno 4 100 114 268-198
61. Wisła Bydgoszcz 4 100 110 184-171
62. Olimpia Dąbrowa 6 144 110 231-339
63. Zawisza II Bydgoszcz 3 66 109 226-50
64. Cuiavia II Inowrocław 5 126 104 223-311
65. Kłos Samostrzel 6 134 103 195-327
66. Orzeł Nieżychowice 6 134 99 227-362
67. LZS Świątkowo 5 128 97 227-298
68. LZS Wielowieś 6 136 97 200-327
69. Cis Cekcyn 4 96 90 193-184
70. BKS II Bydgoszcz 3 66 83 158-100
71. Grom Osie 4 92 71 129-220
72. Huragan Golejewo 5 114 64 170-348
73. Victoria Gnojno 4 88 63 131-240
74. Znicz Rojewo 3 80 57 109-198
75. Olimpia Niewolno 3 74 53 144-190
76. Brda II Bydgoszcz 2 48 51 93-86
77. Iskra Sikorowo 4 94 49 157-299
78. Zootechnik Kołuda Wielka 2 52 45 53-78
79. MTS Chojnice 1 26 43 74-26
80. LZS Piechcin 2 48 43 67-105
81. Zjednoczeni II Trzemeszno 2 48 42 67-70
82. Wolanka Wola Stanomińska 3 78 40 116-231
83. Brda Bydgoszcz 1 22 39 73-21
84. LZS Wielowicz 3 66 39 86-197
85. Notecianka Pakość 1 26 37 59-27
86. Zorza Ślesin 2 44 34 68-94
87. Bizon Tuchółka 3 68 34 87-175
88. Fala Świekatowo 2 52 33 46-128
89. Pogoń II Mogilno 2 48 32 68-123
90. Błękitni Cieślin 3 64 32 72-162
91. LZS Wudzyn 3 66 27 74-194
92. Kujawiak Sukowy 2 52 25 75-159
93. Energetyk Gródek 2 44 24 61-140
94. Nowi Nowa Cerkiew 2 48 24 71-177
95. Grom II Więcbork 1 26 23 47-52
96. Unia II Solec Kujawski 2 40 20 36-81
97. Start Warlubie 3 62 20 70-238
98. Rawys Raciąż 1 26 18 35-79
99. Błyskawica Zieleń 1 26 17 36-73
100. Gwiazda Olszewka 1 20 16 20-45
101. Zryw Strzelce Górne 1 28 16 46-74
102. LZS Kawle 1 26 14 41-70
103. Meteor Silno 1 26 12 24-85
104. Kujawianka II Strzelno 1 20 11 20-44
105. Brda Rytel 1 26 11 30-78
106. 1FC Brudzyń 1 22 10 33-93
107. Hutnik Tur 1 22 9 22-57
108. Jantar Pawłowo 1 20 9 18-55
109. LZS Racice 1 26 8 23-72
110. Zryw Dobrcz 1 18 8 30-80
111. LZS Wery 1 18 6 31-83
112. Kolorowi Krusza Zamkowa 1 22 6 24-119
113. LZS Brześć n. Gopłem 1 22 5 29-115
114. Płomień Drążno 1 20 4 14-59